Sahra, yaklaşık 9.400.000 kilometrekarelik bir alanı ölçen, dünyadaki en büyük kumlu çöldür. Bergen’deki Bjerknes İklim Araştırmaları Merkezi’ndeki bilim adamları, çölün kökenini yeniden tarihlendirdiler. Sonuç, önceki araştırmaların aksine, Afrika’daki çölün Buz Devri’nin başlamasından çok önce, yaklaşık yedi milyon yıl önce oluştuğunu gösteriyor.
Alışık olduğumuz kum çölü Sahra’nın görüntüsü de gelecekte değişecek. İklim değişikliği nedeniyle, çöl alanı şu anda dokuz milyon kilometrekareden önemli ölçüde küçülecek. Köln Üniversitesi Afrika Araştırma Merkezi’nden coğrafyacı Stefan Kröpelin, çölde aynı yerlere tekrar tekrar yaptığı ziyaretlerde gözlemleyebildiğine dair açık işaretler aktarıyor: Kröplin’e göre, Sahra’nın yeşillenmesine doğru hafif bir eğilim var. Bergen’deki Bjerknes İklim Araştırmaları Merkezi’nden Zhongshi Zhang tarafından yapılan araştırma, Sahra’nın yalnızca geleceğe dair yeni içgörüler barındırmadığını, aynı zamanda geçmiş olayların da yeniden tarihlenmesi gerektiğini gösteriyor.
Kum tanesi analizi yeni bulguları getirdi
Şimdiye kadar, Sahra’nın oluşum tarihinin yaklaşık iki milyon yıl öncesine dayandığı varsayılıyordu, ancak yeni keşifler çok daha eski bir kökene işaret ediyor. Afrika’nın Çad kentinde, Norveç enstitüsünden bilim adamları Sahra’nın eteklerindeki kum birikintilerini incelemeyi başardılar. Bunlar, geçmişe yedi milyon yıldan fazla bir köken belirlenmesini sağlar. Bu sonuçları kanıtlayabilmek için Zhongshi Zhang ve ekibi, son 30 milyon yıldaki olayların Paleojen dönemine kadar uzanan kapsamlı bir iklim simülasyonunu geliştirdi.
Tethys’in kuruması Sahra’nın oluşumuna yol açtı
Bu iklim ve kıta simülasyonuna dayanarak, Sahra çölünün habercilerinin, kökeninin yaklaşık 20 milyon yıl önceki Miyosen’in erken dönemi, Neojen dönemi kadar erken olduğunu öne sürdüğünü belirlemek mümkündü. Yedi milyon yıl önce Güney Kutbu’ndaki buzullaşma, eski Akdeniz Tetis’inin geçici olarak kuruması anlamına gelir. Afrika, Arabistan ve Avrasya’nın ilgili tektonik levhaları yaklaşıyor ve Akdeniz’e giden kollar nihayet tıkanıyor. Bu da Sahra’nın yeni tarihlenen kökenine tekabül ediyor.
Yeniden tarihleme aynı zamanda kendi evrimimizin gelişim süreci teorisini de etkiler. Yeşil bir ortamı kurak bir manzaraya dönüştüren erken iklim değişikliği, ilk atalarımız olan maymunların adaptasyonunu da etkilemiş olabilir.
